Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh được sử dụng để đánh giá môi trường kinh doanh, chất lượng điều hành kinh tế và nỗ lực cải cách hành chính của các tỉnh, thành phố. Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) có 10 chỉ số thành phần, đó là: gia nhập thị trường, tiếp cận đất đai, tính minh bạch, chi phí thời gian, chi phí không chính thức, tính năng động, hỗ trợ doanh nghiệp, đào tạo lao động, thiết chế pháp lý, cạnh tranh bình đẳng. Để nâng cao những chỉ số thành phần nêu trên thì việc cần thiết nâng cao chất lượng thực thithủ tục hành chính (TTHC) đối với doanh nghiệp như các thủ tục hành chính về thuế, đất đai, thành lập doanh nghiệp, tín dụng để góp phần cải thiện điểm số và xếp hạng PCI. Trong những năm qua Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Sơn La đã quan tâm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, các ngành tăng cường công tác cải cách hành chính gắn với thực hiện cơ chế “một cửa”. Công tác cải cách hành chính đã có sự chuyển biến tích cực trên tất cả các mặt, chỉ số cải cách hành chính của tỉnh được cải thiện dần trong những năm gần đây. Tuy nhiên, công tác nâng cao chất lượng thực thi TTHC đối với doanh nghiệp của tỉnh Sơn La chưa tạo được bước đột phá. Cải cách TTHC còn nhiều hạn chế, thủ tục giấy tờ rườm rà, nhiều cấp trung gian. Chính vì vậy, tháng 7/2018, UBND tỉnh Sơn La đã phê duyệt Học viện Nông nghiệp Việt Nam chủ trì thực hiện đề tài “Nghiên cứu nâng cao chất lượng thực thi các thủ tục hành chính đối với các doanh nghiệp, góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh (PCI) của tỉnh Sơn La”, Thạc sỹ Nguyễn Thị Thiêm làm Chủ nhiệm nhằm tìm ra những khó khăn, bất cập và hạn chế trong thực thi TTHC đối với doanh nghiệp từ đó đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng thực thi TTHC góp phần cải thiện PCI tỉnh Sơn La. 

Tiến sĩ Nguyễn Minh Đức - Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ phát biểu tại Hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh.

Sau 2 năm triển khai, nhóm thực hiện đề tài đã nghiên cứu hệ thống hóa cơ sở lý luận về đánh giá chất lượng thực thi các  đối với doanh nghiệp và năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI); phân tích thực trạng tổ chức thực thi các thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La; đánh giá chất lượng thực thi thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp trên cả phương diện cán bộ thực thi thủ tục hành chính và doanh nghiệp. Đề tài tiến hành nghiên cứu chuyên sâu đối với các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố và các huyện: Vân Hồ, Mộc Châu, huyện Mai Sơn và một số sở, ngành của tỉnh. Theo đó, các sở, ngành và địa phương của tỉnh là các đơn vị thực thi các thủ tục hành chính có liên quan đến 10 nhóm thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp và 10 chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI); tiến hành khảo sát tại các huyện với đối tượng là cán bộ chuyên môn và cán bộ bộ phận một cửa ở các trung tâm hành chính công cấp huyện. Bên cạnh đó, nhóm thực hiện đề tài đã nghiên cứu, hệ thống hóa cơ sở lý luận về đánh giá chất lượng thực thi các thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp và năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), bao gồm hệ thống các khái niệm, cải cách và nâng cao chất lượng thực thi thủ tục hành chính; yêu cầu và nguyên tắc thực thi thủ tục hành chính; mối quan hệ giữa thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp và năng lực cạnh tranh cấp tỉnh; việc nâng cao chất lượng thực thi thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp, góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh cấp tỉnh; các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng thực thi thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu cho thấy, tổng số lượng thủ tục hành chính được thực hiện tại 19 Sở, ban, ngành trên địa bàn tỉnh với 1.581 thủ tục hành chính, trong đó thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp là 887 thủ tục chiếm 56,93%, quá trình thực thi thủ tục hành chính có sự tham gia của nhiều bộ phận chuyên môn tổng cơ quan, nhiều cấp, nhiều ngành, đặc biệt đối với những thủ tục hành chính yêu cầu liên thông. Về chất lượng thực thi thủ tục hành chính, phần lớn các doanh nghiệp cho rằng chất lượng giải quyết thủ tục hành chính đối doanh nghiệp ở mức tốt và rất tốt (tỷ lệ đạt 60%), hầu hết thủ tục hành chính được giải quyết đúng thời gian quy định, kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp khi thực hiện, phát triển kinh tế của tỉnh. Công tác tiếp nhận phản ánh, kiến nghị về quy định hành chính của doanh nghiệp được duy trì, thực hiện. Các cơ quan, đơn vị, địa phương đã thực hiện niêm yết địa chỉ thường trực, thông báo đường dây nóng riêng, hòm thư góp ý nhằm tiếp nhận kịp thời phản ánh, kiến nghị của mọi cá nhân, tổ chức về qui định thủ tục hành chính góp phần hạn chế tình trạng từ chối thực hiện, thực hiện không đúng quy định hoặc tự ý yêu cầu, bổ sung, giấy tờ ngoài quy định của pháp luật…. Kết quả phân tích về mối tương quan giữa thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp và các chỉ số thành phần của PCI chỉ ra: Đào tạo lao động tác động mạnh nhất tới xếp hạng PCI của tỉnh Sơn La, tiếp đó là chỉ số Hỗ trợ doanh nghiệp, Chi phí không chính thức, Thiết chế pháp lý, Tính năng động, Tiếp cận đất đai… Thạc sỹ Nguyễn Thị Thiêm, Chủ nhiệm đề tài, cho biết: Trên cơ sở khoa học từ phân tích mô hình, khảo sát và phân tích thực tiễn, nhóm nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực thi thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp, gồm: Giải pháp về rà soát thủ tục hành chính, giải pháp về bộ máy thực thi, giải pháp tăng cường cơ sở vật chất, giải pháp truyền thông, giám sát, theo dõi, quy trình thực hiện và các giải pháp theo các nhóm thủ tục hành chính liên quan đến các chỉ số thành phần PCI. Đây là yếu tố quan trọng góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh của tỉnh, tạo môi trường thuận lợi thu hút các doanh nghiệp, nhà đầu tư.

Theo đánh giá của Tiến sĩ Nguyễn Minh Đức, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ: Đề tài có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, chỉ ra vai trò của thủ tục hành chính cũng như tác động của thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp trong cải thiện năng lực cạnh tranh PCI, xác định những yếu tố ảnh hưởng đến việc thực thi các thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ là cơ sở để tỉnh Sơn La tiếp tục triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, tạo môi trường thuận lợi để thu hút các nhà đầu tư, khẳng định niềm tin với doanh nghiệp .

Ánh Nguyệt