Cây chanh leo cây trồng mới, dễ trồng, thời gian thu hoạch ngắn, trong vòng 4 tháng đã cho thu hoạch, thời gian thu hoạch trong vòng 2-3 năm, dễ chăm sóc, đang được phát triển mạnh ở Sơn La, mang lại hiệu quả kinh tế, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho nhân dân. Cây chanh leo đã và đang làm thay đổi tư duy sản xuất, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân, mở ra hướng phát triển nông nghiệp một cách bền vững. 

Với các chính sách hỗ trợ phát triển của địa phương, tính đến năm 2019 diện tích chanh leo trên toàn tỉnh Sơn La ước đạt trên 1.300ha, với điều kiện khí hậu, đất đai phù hợp cho cây chanh leo, sản phẩm chanh leo Sơn La được người tiêu dùng ưa chuộng. Để phát triển bền vững cây chanh leo theo hướng hàng hóa gắn với sơ chế, chế biến, đẩy mạnh sản xuất gắn với chuỗi giá trị để ứng dụng khoa học công nghệ nhằm nâng cao năng suất, chất lượng chanh leo, bảo đảm đầu ra ổn định, nâng cao thu nhập cho người dân, mở rộng sản xuất chanh leo theo hướng an toàn, Sở KH&CN Sơn La đã tham mưu cho UBND tỉnh Sơn La đã phê duyệt dự án Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Chanh leo Sơn La” cho sản phẩm quả chanh leo của tỉnh Sơn La, đơn vị triển khai thực hiện dự án: Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hệ thống nông nghiệp – Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam.

Đến năm 2020, nhãn hiệu chứng nhận Chanh leo Sơn La đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 348366, cấp theo quyết định số 23552 /QĐ-SHTT ngày 25/3/2020. Vùng bảo hộ nhãn hiệu chanh leo Sơn La gồm: Vân Hồ, Mộc Châu, Yên Châu, Mai Sơn, Thuận Châu và Phù Yên. Theo đó, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Sơn La đã cấp quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận cho các tổ chức/tập thể: Hợp tác xã (HTX) A Ca, HTX dịch vụ phát triển nông nghiệp 19/5, HTX nông nghiệp Quyết Thanh Mộc Châu, HTX nông nghiệp Hoa Mơ, HTX Quỳnh Nghĩa, HTX chanh leo Thuận Châu, HTX Chanh leo Khu Han. 

Sản phẩm Chanh leo Sơn La bày bán tại chuỗi siêu thị Happy Mart, Hà Đông, Hà Nội

T

Để phát triển chanh leo theo hướng bền vững. Sản phẩm của các đơn vị trong vùng bảo hộ nhãn hiệu phải đảm bảo quy trình sản xuất chặt chẽ, sản xuất an toàn, canh tác theo hướng hữu cơ, các đơn vị, hợp tác xã trong vùng bảo hộ đều đạt chuẩn VietGAP và các tiêu chuẩn an toàn khác, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phấm tới tay người tiêu dùng. Bên cạnh đó, các Hợp tác xã đã chế biến đa dạng sản phẩm quả chanh leo tươi truyền thống, sản phẩm nước cốt chanh leo, mứt chanh leo bằng chất lượng và uy tín trên thị trường đã được người tiêu dùng đánh giá cao thông qua các hình thức quảng bá sản phẩm đến nay sản phẩm chanh leo Sơn La đã đến được các thị trường Hà Nội qua kênh tiêu thụ các cửa hàng thực phẩm sạch.

  Trong khuôn khổ dự án, để nâng cao năng lực cho chủ sở hữu, cơ quan phối hợp quản lý và các cá nhân, tổ chức sử dụng nhãn hiệu; Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hệ thống nông nghiệp đã phối hợp cùng với phòng Nông nghiệp và PTNT, phòng Kinh tế tại các huyện/thành phố đã tổ chức tập huấn với các nội dung: Giới thiệu về Nhãn hiệu chứng nhận; Quản lý và sử dụng Nhãn hiệu chứng nhận; Kiểm soát chất lượng sản phẩm mang Nhãn hiệu chứng nhận; Marketing và phát triển thị trường sản phẩm mang Nhãn hiệu chứng nhận theo chuỗi giá trị.

Nhằm nâng cao hiệu quả trong hoạt động tiêu thụ sản phẩm, dự án đã thiết kế bao bì sản phẩm, hỗ trợ hệ thống truy xuất nguồn gốc QR code, in ấn thử nghiệm túi đóng gói sản phẩm nhằm quảng bá, giới thiệu thương hiệu; ngoài ra thực hiện hỗ trợ cho các cơ sở đi quảng bá, giới thiệu các sản phẩm của đơn vị tại các hội chợ trong và ngoài tỉnh và được người tiêu dùng đón nhận. 

Với giá trị tăng trưởng mạnh, cây chanh leo đã và đang mang lại hiệu quả kinh tế so với nhiều cây trồng khác, tạo công ăn việc là và mang lại nguồn thu lớn cho nông dân. Việc người dân liên kết trồng chanh leo theo hướng bền vững đang mở ra hướng đi ổn định, khẳng định hiệu quả kinh tế vượt trội so với các loại cây trồng khác tại địa phương. Với sự quan tâm, tạo điều kiện của chính quyền địa phương, cùng với sự hỗ trợ của HTX, doanh nghiệp và sự cần cù của người nông dân, những mùa chanh leo bội thu sẽ đem lại cuộc sống ấm no hơn cho người nông dân nơi núi rừng Tây Bắc. 

Bích Đào  (Trung tâm Thông tin và Ứng dụng KHCN)

Đỗ Thị Minh Thu (Trường Chính trị tỉnh Sơn La )