Những năm trở lại đây, giống bò lai B.B.B đã cho thấy năng suất, chất lượng thịt và hiệu quả kinh tế vượt trội hơn so với các giống bò khác. Đây cũng là giống bò đang được nhiều hộ dân trên địa bàn tỉnh chọn làm vật nuôi để phát triển kinh tế. Với mục tiêu cải tạo, nâng cao khối lượng, tầm vóc, khả năng cho thịt của đàn bò địa phương hiện nay cũng như xây dựng được quy trình lai tạo, chăn nuôi bò lai hướng thịt (B.B.B x Lai Sind) đạt hiệu quả cao, phù hợp với điều kiện chăn nuôi tại tỉnh Sơn La, năm 2020, Trường Cao đẳng Sơn La thực hiện đề tài khoa học cấp tỉnh “Nghiên cứu đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển của con lai F1 giữa bò B.B.B và bò Lai Sind trên địa bàn tỉnh Sơn La”. Đến nay, thế hệ F1 của giống bò lai thể hiện khả năng sinh trưởng, phát triển tốt.

         Theo thống kê, đến hết tháng 5 năm 2023 trên địa bàn toàn tỉnh tổng đàn bò ước tính ước đạt 388.583 con; chủ yếu là bò sữa và một số giống Bò lai sind, bò lai Zebu, bò địa phương.... Trong đó, đàn bò thịt có tầm vóc nhỏ, sinh trưởng chậm, tỷ lệ xẻ thịt chỉ đạt từ 40 - 48%. So với các giống bò thịt chuyên dụng trên thế giới thì tầm vóc, năng suất của những giống bò đang nuôi trên địa bàn tỉnh vẫn còn thấp. Thực tế đó đặt ra yêu cầu, cần phải cải tạo giống bò địa phương, phục vụ phát triển chăn nuôi bò thịt của tỉnh. Trong đó, giống bò B.B.B là giống bò thịt chuyên dụng của Bỉ, với cơ bắp rất phát triển. Bê sơ sinh của giống bò 3B có khối lượng từ 30 - 45 kg. Khối lượng con cái trưởng thành từ 500-800 kg, khối lượng con đực trưởng thành từ 800-1.400 kg. Bò chuyên thịt có tỷ lệ thịt xẻ cao, đạt từ 60-70% và thích nghi với nuôi chăn thả cũng như vỗ béo.

Đoàn công tác Sở Khoa học và Công nghệ tham quan mô hình nuôi bò lai F1 B.B.B tại Hợp tác xã Nông nghiệp Sơn La, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La

          Sau 3 năm triển khai nghiên cứu, đề tài đã khảo sát lựa chọn được đàn bò cái nền (Lai Sind) đủ tiêu chuẩn để phối tinh giống bò B.B.B nhập từ Trung tâm Giống gia súc lớn Trung ương (VINALICA) bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo, qua đó đã có 150 con bò lai F1 B.B.B được sinh ra nuôi thí nghiệm tại trang trại và các nông hộ trên địa bàn các xã Cò Nòi, Chiềng Mung của huyện Mai Sơn, xã Tông Cọ của huyện Thuận Châu. Quá trình thực hiện, theo dõi, đánh giá các chỉ tiêu sinh trưởng, phát triển của con lai tạo ra từ nghiên cứu và khả năng cho thịt của đàn bò lai hướng thịt, kết quả cho thấy, tỷ lệ bò có chửa/bò cái được phối giống là 83,78%; con lai F1 được sinh ra nuôi tại Sơn La thích nghi với điều kiện khí hậu và có khả năng sinh trưởng tốt, khối lượng 12 tháng tuổi đạt 297,39 kg, tăng trọng bình quân 735,66g/con/ngày, đánh giá mức tăng khối lượng qua các giai đoạn nuôi đều vượt trội so với các giống bò lai khác nuôi tại địa phương. Mức tăng khối lượng bình quân khi nuôi vỗ béo bò lai F1 B.B.B và các chỉ tiêu về năng suất thịt cao hơn rõ rệt so với bò lai Sind.

Bò lai F1 B.B.B được nuôi tại các nông hộ

          Ông Hoàng Văn Thiện, Giảng viên, trường Cao đẳng Sơn La, Chủ nhiệm đề tài cho biết: Đối với những con bò lai B.B.B sinh ra đã là 28kg/1 con và khi tăng trọng tầm 6 tháng đạt 1,7 tạ, như vậy nó sẽ tương đương một con bò vàng hơn 1 năm tuổi, tốc độ sinh trưởng rất nhanh. Tuy nhiên, nó có một số hạn chế là bò B.B.B khi đưa vào các nông hộ không có điều kiện thì sẽ khó đáp ứng đầy đủ thức ăn tinh cho nó, không thể nuôi chăn thả và chỉ sử dụng thức ăn thô xanh như bò địa phương.

Nuôi bò lai B.B.B tại Hợp tác xã Nông nghiệp Sơn La

          Đã có gần 3 năm gắn bó với con bò lai B.B.B, anh Trần Văn Miền, Phó Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Sơn La nhận thấy: Đây là loại bò phàm ăn, tăng trọng nhanh, tỷ lệ thịt xẻ cao. Đặc biệt loại bò này phù hợp với điều kiện tự nhiên tại Sơn La và việc nuôi nhốt, nên không tốn công chăm sóc. Hiện nay, hợp tác xã có 900 con bò lai B.B.B trong đó có 600 con nuôi thịt và 300 con nuôi sinh sản. Sau 12 tháng nuôi nhốt vỗ béo, khi xuất chuồng trọng lượng mỗi con bò lai B.B.B đạt 6-7 tạ, gấp đôi bò địa phương, với giá bán thịt hơi tại chuồng ổn định, được thị trường Hà Nội và một số thành phố lớn ưa chuộng nên giống bò này đang được hợp tác xã chú trọng phát triển. Ngoài ra, phân bò còn được tận dụng xử lý ủ hoai mục để bán, xử lý qua vi sinh, bón cho cây trồng tạo nguồn thức ăn thô, xanh cho bò theo hướng phát triển kinh tế tuần hoàn. Anh cho biết thêm: Hợp tác xã lựa chọn bò BBB so với các giống bò khác vì khả năng sinh trưởng rất cao từ 1-1,3kg/con/ngày, khả năng cho thịt rất cao, thị trường tiêu thụ rất tốt vì giống bò này được thị trường Hà Nội và một số thành phố lớn rất ưa chuộng về chất lượng thịt, mềm, dinh dưỡng cao. Đối với giống bò lai B.B.B trên địa bàn tỉnh Sơn La với khí hậu, thời tiết đánh giá rất phù hợp, chúng tôi nuôi gần 3 năm, đánh giá khả năng sinh trưởng, dịch bệnh rất hạn chế rất nhiều so với nuôi ở các nơi khác, con bò khỏe mạnh hơn, Sơn La có nhiều lợi thế về nguồn cỏ, thức ăn thô và chúng tôi hướng dến việc phát triển kinh tế tuần hoàn, trong đó có việc sử dụng các phế phụ phẩm từ việc chăn nuôi, để tạo dựng các phụ phẩm có chất lượng cao, ví dụ chúng tôi đang xử lý sau khi lấy phân bò xử lý qua vi sinh và con giun phát triển thành trùn quế có chất lượng, dinh dưỡng cao tăng giá trị phế phụ phẩm, chúng tôi dùng phân trùn quế bón cho vùng trồng cỏ, đối với con giun phối trộn ngược lại làm thức ăn cho bò tăng dinh dưỡng cho bò, tiết kiệm cho phí thức ăn tinh.

Đoàn công tác Sở Khoa học và Công nghệ kiểm tra đề tài "Nghiên cứu đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển của con lai F1 giữa bò B.B.B và bò Lai Sind trên địa bàn tỉnh Sơn La” tại xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn

          Gia đình ông Hoàng Văn In, xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn, là một trong những hộ đang nuôi bò lai B.B.B thế hệ F1 của đề tài. Đàn bò của gia đình ông có 9 con, trong đó có 6 con bò lai B.B.B. Với hình thức nuôi chăn thả tự do, ông In đánh giá cao khả năng thích nghi và sự phát triển nhanh của giống bò lai mới này.

          Ở những hộ nuôi khác, thế hệ F1 của bò lai B.B.B cũng sinh trưởng, phát triển tốt trong điều kiện nuôi chăn thả hoặc nuôi nhốt. Đánh giá, so sánh khả năng thích nghi, mức độ nhiễm bệnh tật thường gặp của bê lai với bê được thụ tinh thông thường tại địa phương, con lai F1 có khả năng thích nghi cao, sinh trưởng, phát triển tốt. Khi được tiêm phòng vắc xin, tẩy giun sán định kỳ, khả năng kháng bệnh truyền nhiễm, ký sinh trùng, rất tốt so với giống bò địa phương cùng được nuôi trên một địa bàn.

          Do kết hợp được cả đặc tính tốt của con bố B.B.B và bò lai Sind nên bê F1 sinh ra khỏe mạnh, thích nghi tốt với điều kiện môi trường sống, tăng trọng nhanh, tuy nhiên, bò lai BBB rất phàm ăn, dinh dưỡng đòi hỏi cao hơn so với các giống bò khác nên trong quá trình nuôi cần phải quan tâm tới chế độ thức ăn, phương án xây dựng chuồng trại hợp lý để bò phát triển.

            Anh Trần Văn Miền, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp Sơn La chia sẻ: Đối với giống bò B.B.B là giống bò rất phàm ăn, dinh dưỡng nó đòi hỏi cao hơn rất nhiều so với giống bò địa phương, khi bà con xác định nuôi bò B.B.B  phải đầu tư về thức ăn tinh cũng như nguồn thức ăn đầy đủ dinh dưỡng cho bò so với bò địa phương. Mùa đông lạnh, khả năng chịu lạnh của bò B.B.B kém hơn so với bò ta nên mình phải có phương án xây dựng chuồng trại đảm bảo mùa đông ấm, vào mùa hè, nhiệt độ cao bà con phải có biện pháp quạt mát, khi xây dựng chuồng trại chọn vị trí cao ráo thoáng mát để giúp cho bò phát triển.

          Với những kết quả nghiên cứu của đề tài, có thể thấy, nuôi bò lai B.B.B là hướng phát triển chăn nuôi đầy hứa hẹn, giúp cải tạo giống bò địa phương, đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho người chăn nuôi trên địa bàn tỉnh.

                                                                                     Ánh Nguyệt